Naczyniak u dziecka – jak wygląda, kiedy leczyć i co warto wiedzieć?

Co to jest naczyniak niemowlęcy i dlaczego pojawia się u dzieci?

Naczyniak to łagodny guz naczyniowy, który powstaje na skutek nadmiernego namnażania się komórek wyściełających naczynia krwionośne – tzw. komórek śródbłonka. U dzieci najczęściej mamy do czynienia z naczyniakiem niemowlęcym (infantile hemangioma, IH), który pojawia się w ciągu pierwszych tygodni życia, rośnie gwałtownie, a następnie powoli samoistnie się cofa.
Naczyniak niemowlęcy jest też nazywany naczyniakiem truskawkowym.

Rzadziej spotykane są naczyniaki wrodzone (congenital hemangiomas, CH) – te są obecne już przy urodzeniu i mają inny przebieg.

Nie jest to nowotwór złośliwy. Ale… to nie znaczy, że zawsze można je lekceważyć.

Skąd się bierze naczyniak niemowlęcy u dzieci?

Dokładna przyczyna powstawania naczyniaków u niemowląt nie jest do końca znana, ale wiemy już całkiem sporo. Najczęściej naczyniak pojawia się u dziecka na skutek zaburzeń w tworzeniu się drobnych naczyń krwionośnych jeszcze w życiu płodowym.
Można to porównać do sytuacji, w której organizm dostaje „fałszywy sygnał”, że trzeba szybko zbudować nowe naczynia — i buduje ich za dużo, w nieodpowiednim miejscu.

Ten „fałszywy sygnał” może być spowodowany m.in. przez:

• niedotlenienie dziecka w czasie ciąży lub tuż po porodzie,
• zaburzenia w działaniu substancji odpowiedzialnych za rozwój naczyń,
• obecność specjalnych komórek, które mają zdolność tworzenia nowych naczyń (tzw. komórki progenitorowe),
• a nawet – jak sugerują niektóre badania – śladowe komórki łożyskowe, które mogły przemieścić się do organizmu dziecka i zacząć tworzyć zmiany naczyniowe.

To wszystko sprawia, że w jednym miejscu skóry pojawia się skupisko drobnych, szybko rosnących naczyń – czyli właśnie naczyniak.

Prosta analogia.

Wyobraźmy sobie, że w organizmie dziecka działa sieć dróg krwionośnych. Naczyniak to jakby nielegalna „dzika rozbudowa” tych dróg – powstaje zbyt gęsta i niekontrolowana siatka naczyń. Zazwyczaj z czasem się „zwija”, ale czasem trzeba jej w tym pomóc.

Jak często naczyniaki truskawkowe występują?

Szacuje się, że naczyniaki truskawkowe występują u:

• 4–5% noworodków donoszonych,
• nawet do 30% wcześniaków z bardzo niską masą urodzeniową.

Częściej spotykane są u:

• dziewczynek (stosunek nawet 3–5:1),
• dzieci urodzonych z ciąży mnogiej,
• po ciążach powikłanych (np. nadciśnieniem, cukrzycą, krwawieniami w I trymestrze).

Jak wygląda naczyniak niemowlęcy? Typy, lokalizacje i fazy rozwoju naczyniaków u małych dzieci .

Każdy naczyniak wygląda trochę inaczej – zależnie od tego, gdzie się pojawi, jak głęboko jest umiejscowiony i w jakiej fazie rozwoju się znajduje.
Niektóre są ledwo widoczne, inne przyciągają wzrok od razu. Co warto wiedzieć?

Rodzaje naczyniaków niemowlęcych – co może zobaczyć rodzic?

• Naczyniaki niemowlęce powierzchowne – to te najbardziej charakterystyczne „truskawkowe plamki”. Są czerwone, lekko wypukłe i pojawiają się najczęściej na twarzy, szyi, tułowiu. Wyglądają jak mały guzek lub rozlana plamka i rosną razem z dzieckiem w pierwszych miesiącach życia.
• Naczyniaki głębokie – znajdują się pod skórą. Skóra nad nimi może wyglądać normalnie albo mieć niebieskawy odcień. Często są trudniejsze do zauważenia, ale mogą być wyczuwalne jako miękka, sprężysta „buła” pod palcami.
• Naczyniaki mieszane – łączą cechy obu powyższych. Mogą być czerwono-niebieskie, częściowo wypukłe i wyczuwalne pod skórą.

Niektóre naczyniaki są maleńkie – jak pieprzyk. Inne zajmują większy fragment skóry, a nawet rozległe obszary, szczególnie u wcześniaków.
Miejsce występowania też bywa różne – najczęściej twarz, głowa i szyja, ale także plecy, brzuch, kończyny, okolice intymne.

Naturalny cykl życia naczyniaka wczesnodziecięcego – trzy fazy.

Naczyniaki niemowlęce mają typowy przebieg – można go porównać do „życia rośliny”: szybki wzrost, stabilizacja i powolne więdnięcie.

1. Faza wzrostu (proliferacji)

To najbardziej charakterystyczny moment w rozwoju naczyniaka – jego „znak rozpoznawczy”.
W dniu porodu skóra dziecka wygląda zupełnie normalnie. Potem – czasem po kilku dniach, czasem po 2–4 tygodniach – pojawia się mała kropka wielkości główki szpilki.
W tym momencie rodzice często wiążą jej pojawienie z:

• nakłuciem po pobraniu krwi (chociaż akurat w tym miejscu krwi się nie pobiera),
• szczepieniem (bo obecnie niestety wiele niepokojących zmian „z automatu” zrzuca się na szczepienia).

Prawda jest jednak taka, że to po prostu naturalny początek rozwoju naczyniaka niemowlęcego – on „pojawia się znikąd” i zaczyna rosnąć.
Zwykle najintensywniej między 1. a 6. miesiącem życia.
Zmiana może w krótkim czasie urosnąć nawet kilkukrotnie – to normalne, choć rzeczywiście może niepokoić.

2. Faza spoczynku (plateau)

Zmiana przestaje rosnąć, wygląda mniej intensywnie.
Ten etap może trwać kilka miesięcy.

3. Faza zanikania (inwolucji)

Naczyniak zaczyna powoli się cofać – zmniejsza się, blednie, robi się mniej wypukły.
Skóra może wrócić do normy, ale czasami zostaje po nim delikatna blizna, naczynka lub nadmiar tkanki podskórnej.

Jak wygląda proces zanikania naczyniaka? Przebieg inwolucji w czasie.

Choć szybki wzrost naczyniaka często budzi niepokój, jego cofanie się – czyli inwolucja – to proces naturalny, który zazwyczaj zaczyna się po 6.–12. miesiącu życia i może trwać kilka lat.

Każdy naczyniak rozwija się nieco inaczej, ale typowy przebieg wygląda następująco:

• 0–6 miesięcy – faza gwałtownego wzrostu; zmiana rośnie razem z dzieckiem, staje się bardziej wypukła i intensywnie czerwona.
• 6–12 miesięcy – wzrost zwykle wyhamowuje, naczyniak osiąga swój maksymalny rozmiar.
• 1–2 rok życia – początek inwolucji: zmiana zaczyna blednąć, robi się mniej wypukła, pojawia się jaśniejsze centrum.
• 2–4 rok życia – dalsze cofanie się zmiany; kolor przechodzi z czerwonego w różowawy, z czasem może przypominać zwykłe przebarwienie.
• 5–10 rok życia – w większości przypadków naczyniak znika prawie całkowicie lub pozostaje po nim jedynie delikatny ślad (np. bladsza plama, pajączki naczyniowe, nadmiar wiotkiej skóry).

To proces, który wymaga cierpliwości – ale w ogromnej większości przypadków kończy się samoistnie, bez potrzeby leczenia.

Co powinno zwrócić uwagę oceniając naczyniaka?

Choć większość naczyniaków jest niegroźna i znika samoistnie, warto być czujnym, jeśli:

• zmiana gwałtownie rośnie,
• zaczyna krwawić, sączy się lub robi się na niej strup,
• znajduje się blisko oka, nosa, ust, krocza,
• dziecko zaczyna gorzej widzieć, oddychać, ssać, jeść.

W takich przypadkach najlepiej porozmawiać z pediatrą lub dermatologiem dziecięcym.

Kiedy dziecko z naczyniakiem wymaga leczenia? Objawy alarmowe i powikłania

Większość naczyniaków nie wymaga żadnej interwencji – rosną, zatrzymują się, a potem stopniowo znikają.
Ale są sytuacje, w których trzeba działać szybciej. Bo choć sam w sobie naczyniak nie jest nowotworem złośliwym, to jego lokalizacja, tempo wzrostu albo zmiany w wyglądzie mogą być powodem do niepokoju.

Co powinno zaniepokoić rodzica, kiedy pojawi się naczyniak?

• Naczyniak pojawia się w okolicy oka – może zaburzać widzenie, powodować zez, a u małych dzieci nawet prowadzić do trwałego osłabienia wzroku (tzw. amblyopii).
• Znajduje się w pobliżu nosa, ust lub gardła – może utrudniać oddychanie, ssanie, karmienie.
• Leży w okolicy narządów płciowych lub odbytu – narażony jest na otarcia, zakażenia i może znacznie obniżać komfort dziecka.
• Zaczyna krwawić lub się sączy – pojawia się strupek, owrzodzenie, a wokół zmiany robi się zaczerwienienie. Ulceracja (owrzodzenie) jest jednym z najczęstszych powikłań i potrafi być bolesna.
• Rośnie bardzo szybko lub nagle zmienia kształt – szczególnie u dzieci starszych niż 6 miesięcy.

Inne sytuacje, które mogą wymagać oceny specjalistycznej.

• Naczyniak jest bardzo rozległy – np. zajmuje połowę twarzy albo dużą powierzchnię pleców.
• Występuje wiele naczyniaków naraz (≥5) – może to oznaczać, że zmiany występują także w narządach wewnętrznych, np. w wątrobie.
• Podejrzenie zespołów PHACES lub LUMBAR – to rzadkie zespoły wad wrodzonych współistniejących z naczyniakiem.
  Objawy mogą obejmować zmiany naczyniowe mózgu, serca, oczu, kręgosłupa, a nawet przewodu pokarmowego i układu moczowego.

Czy leczenie naczyniaków niemowląt zawsze jest konieczne?

Nie. W zdecydowanej większości przypadków naczyniaki cofają się samoistnie i nie wymagają leczenia.
Ale jeżeli zmiana zaczyna przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu dziecka lub stwarza ryzyko trwałych powikłań – warto działać. I to wcześniej, niż później.

W kolejnej sekcji przyjrzymy się więc temu, jakie metody leczenia naczyniaków są obecnie najskuteczniejsze i kiedy które z nich warto rozważyć.

Skuteczne metody leczenia naczyniaków u dzieci.

Leczenie naczyniaka u dziecka nie zawsze jest konieczne — ale jeśli pojawia się ryzyko powikłań, dyskomfortu lub trwałych zmian, dobrze wiedzieć, jakie mamy opcje.
W ostatnich latach zaszło w tej dziedzinie sporo zmian. Dzięki nim wiele dzieci może dziś uniknąć operacji i bólu, a rodzice zyskać spokój.

Obserwacja – czasem najlepsze, co można zrobić.

W przypadku niewielkich, powierzchownych naczyniaków, które nie rosną zbyt szybko i nie sprawiają dziecku problemów, najlepszym podejściem jest… cierpliwość.
Większość z tych zmian sama się wycofuje w ciągu kilku lat. Rodzice często obawiają się, że „trzeba coś z tym zrobić”, ale w rzeczywistości dobry nadzór i spokój są często najbezpieczniejszym rozwiązaniem.

Leczenie propranololem – farmakologiczna rewolucja dzięki beta-blokerom.

Tu nastąpił prawdziwy przełom. Od 2008 roku standardem leczenia naczyniaków stało się stosowanie propranololu leku, który wcześniej kojarzył się głównie z leczeniem chorób serca .
To beta-bloker, który:

• zwęża naczynia krwionośne (co zmniejsza przekrwienie zmiany),
• hamuje tworzenie nowych naczyń,
• przyspiesza naturalne zanikanie naczyniaka.

Propranolol podaje się w formie syropu (sporządzanego w aptece na specjalną receptę) albo w postaci pokruszonych tabletek – po prostu odpowiednio się je dzieli, co w praktyce nie jest trudne.
Leczenie trwa zwykle kilka miesięcy, czasem dłużej. Efekty są często bardzo widoczne już po kilku tygodniach.

W osobnym artykule omówiłem dokładnie, jak działa propranolol, kiedy się go stosuje, jakie są dawki, efekty i możliwe skutki uboczne.Leczenie naczyniaków propranololem u dzieci – dawkowanie, efekty, bezpieczeństwo.

Leczenie miejscowe naczyniaków – timolol w kropelkach do oczu.

W przypadku mniejszych, powierzchownych zmian często stosuje się krople zawierające timolol – to również beta-bloker, ale stosowany bezpośrednio na skórę.

Działa łagodniej niż propranolol i rzadziej powoduje działania niepożądane. Czasem jest stosowany jako leczenie uzupełniające lub alternatywa, gdy nie ma wskazań do terapii ogólnoustrojowej.

Rodzice bywają zaskoczeni, gdy dowiadują się, że timolol – lek znany przede wszystkim z okulistyki, gdzie stosowany jest w leczeniu jaskry – znajduje z powodzeniem zastosowanie również w terapii naczyniaków wczesnoniemowlęcych.
To przykład, jak leki z innych dziedzin medycyny mogą mieć bardzo skuteczne i bezpieczne działanie także w pediatrii dermatologicznej.

Propranolol czy timolol? Zobacz porównanie działania, skuteczności i bezpieczeństwa obu leków w terapii naczyniaków: Propranolol i timolol w leczeniu naczyniaków niemowlęcych – co działa najlepiej i kiedy je stosować?

Leczenie naczyniaków laserem – kiedy warto rozważyć?

Laseroterapia, zwłaszcza z użyciem lasera pulsacyjnego barwnikowego (PDL), to jedna z ważnych i coraz częściej wykorzystywanych metod leczenia naczyniaków u dzieci.
Jest szczególnie skuteczna w redukcji:

• zaczerwienienia skóry po ustąpieniu naczyniaka,
• drobnych naczyń, które pozostały po zmianie,
• powierzchownych zmian, które nie wymagają leczenia ogólnoustrojowego.

Zabiegi laserowe są zazwyczaj dobrze tolerowane i nie wymagają hospitalizacji.
Choć efekty nie są natychmiastowe, to po kilku sesjach można zauważyć znaczną poprawę estetyczną.

W niektórych przypadkach laser może być stosowany równolegle z leczeniem farmakologicznym, aby przyspieszyć efekt lub ograniczyć rozmiar zmiany.

O leczeniu laserowym naczyniaków napisałem osobny artykuł, w którym dokładnie opisuję, kiedy warto je rozważyć, jak przebiega zabieg i czego mogą się spodziewać rodzice.Laserowe leczenie naczyniaków u dzieci – skuteczność, bezpieczeństwo i kiedy warto

Inne metody leczenia naczyniaków – kiedy i dlaczego się je stosuje?

Chociaż beta-blokery i laseroterapia stanowią dziś podstawę leczenia naczyniaków, w wybranych przypadkach rozważa się również inne metody:

• Sterydy (np. prednizolon) – dawniej były główną metodą leczenia, dziś stosowane są tylko wtedy, gdy inne formy terapii są nieskuteczne lub przeciwwskazane. Mogą działać silnie, ale wiążą się z ryzykiem działań ubocznych.
• Zabieg chirurgiczny – operacja jest ostatecznością. Wskazania do zabiegu to zazwyczaj utrzymujące się deformacje lub naczyniaki, które powodują istotne problemy funkcjonalne (np. w okolicy oka, ust, dróg oddechowych) lub wyraźne defekty estetyczne po zakończeniu fazy aktywnej.

Co nowego w leczeniu? Nanotechnologia, nowe leki i kierunki badań.

W badaniach klinicznych testuje się już nowe formy leków, które docierają dokładniej do zmiany naczyniowej i działają szybciej, bez ogólnoustrojowych skutków ubocznych.
Nanonośniki, nowe generacje beta-blokerów czy terapie łączone to tematy, którym poświęcimy osobny tekst w ramach naszego systematycznego cyklu edukacyjnego.

Czego rodzice najbardziej się boją, gdy pojawi się naczyniak u niemowlaka? Najczęstsze pytania i obawy.

Niepokój związany z naczyniakiem u dziecka to coś zupełnie naturalnego.
Rodzice często zderzają się z tym problemem po raz pierwszy i mają w głowie więcej pytań niż odpowiedzi.
W gabinecie najczęściej słyszę właśnie te:

„Czy naczyniak niemowlęcy to jest nowotwór?”

Nie. Naczyniak niemowlęcy to nie nowotwór złośliwy, to łagodna zmiana naczyniowa, czyli niekontrolowany rozrost drobnych naczyń krwionośnych.
Nie przerzuca się, nie stanowi ryzyka choroby nowotworowej.
Ale jego obecność może mieć znaczenie funkcjonalne lub estetyczne – i dlatego czasem trzeba go leczyć.

„Czy zostanie po naczyniaku blizna?”

Większość naczyniaków zanika bez śladu, ale nie zawsze. Czasami zostaje po nich:

• delikatne przebarwienie,
• płytkie wgłębienie skóry,
• pajączki naczyniowe,
• nadmiar wiotkiej tkanki podskórnej.

Jeśli zmiana była duża albo leczona chirurgicznie lub laserowo, może też pozostać blizna.
Dlatego warto planować leczenie tak, by działać skutecznie, ale możliwie mało inwazyjnie.

„Czy naczyniak truskawkowy może odrosnąć?”

Jeśli naczyniak był leczony farmakologicznie i terapia została zakończona zbyt wcześnie, czasami dochodzi do nawrotu – zwłaszcza u bardzo małych dzieci.
To nie znaczy, że leczenie było nieskuteczne – po prostu nie zakończył się jeszcze naturalny proces inwolucji.
W takich sytuacjach możliwa jest kontynuacja lub ponowne włączenie terapii.

„Czy leczenie naczyniaków wczesnoniemowlęcych jest bezpieczne?”

Leczenie naczyniaka u dzieci – zwłaszcza propranololem – jest dobrze przebadane i bezpieczne, o ile prowadzi je lekarz z doświadczeniem.
Istnieje potrzeba regularnych kontroli, zwłaszcza na początku terapii, żeby upewnić się, że nie ma np. spadków cukru, obniżonego tętna czy senności.
Przy leczeniu miejscowym (np. timololem) działania niepożądane są bardzo rzadkie.

„Czy to przez szczepienie?”

Nie. Naczyniak nie jest spowodowany przez szczepienia.
Może się zdarzyć, że pojawia się kilka dni po szczepieniu, ale to zbieżność czasowa, nie przyczyna.
W rzeczywistości naczyniak najczęściej zaczyna być widoczny właśnie w wieku, w którym dziecko dostaje pierwsze szczepionki – stąd to mylące skojarzenie.

Podsumowanie i wskazówki praktyczne.

Naczyniak u dziecka to jedno z tych zjawisk, które na początku potrafią wywołać dużo niepokoju.
Zmiana skórna, której wcześniej nie było, nagle się pojawia i rośnie.
Ale w ogromnej większości przypadków nie stanowi zagrożenia i z czasem samoistnie się cofa.

Co warto zapamiętać?

• Naczyniak to łagodna zmiana naczyniowa, która najczęściej pojawia się po urodzeniu i rozwija się przez pierwsze miesiące życia.
• Wiele naczyniaków nie wymaga leczenia – potrzebna jest jedynie obserwacja i cierpliwość.
• Leczenie jest możliwe i skuteczne, gdy zmiana rośnie szybko, krwawi, owrzodziała albo znajduje się w miejscu narażonym na urazy lub upośledzającym funkcje (wzrok, oddech, karmienie).
• Propranolol to obecnie najczęściej stosowany lek – skuteczny i bezpieczny, jeśli jest prawidłowo stosowany.
• Jeśli masz wątpliwości – zawsze warto porozmawiać z pediatrą lub dermatologiem dziecięcym.

Kiedy skonsultować się z lekarzem?

• Gdy naczyniak znajduje się blisko oka, nosa, ust, krocza.
• Gdy szybko rośnie, sączy się lub krwawi.
• Gdy zmiana występuje w liczbie większej niż 5.
• Gdy pojawiają się objawy dodatkowe – zaburzenia widzenia, ssania, oddychania.

Ten artykuł to dopiero wstęp. W osobnych tekstach rozwiniemy więcej tematów, takich jak:

• leczenie propranololem krok po kroku,
• naczyniaki wątroby i narządowe,
• zespoły PHACES i LUMBAR,
• leczenie miejscowe,
• nowoczesne terapie i badania nad nanotechnologią,
• wsparcie psychologiczne i społeczne dla dzieci z dużymi zmianami na skórze.

Podziel się tym artykułem – pomóż innym rodzicom zrozumieć naczyniaki u dzieci

Jeśli ten tekst pomógł Ci lepiej zrozumieć, czym są naczyniaki niemowlęce i kiedy warto zasięgnąć porady lekarza – udostępnij go dalej.
Dla wielu rodziców pierwsze zetknięcie z taką zmianą skórną to ogromny stres i mnóstwo pytań bez odpowiedzi.
Twoje udostępnienie może być dla nich drogowskazem, a czasem – realnym wsparciem.

Ten artykuł powstał na podstawie mojej codziennej pracy z dziećmi i rodzicami w gabinecie kardiologiczno-pediatrycznym.
Dziękuję, że jesteś tu – i że chcesz wiedzieć więcej.

Michał Brożyna
Lekarz pediatra, kardiolog dziecięcy

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy naczyniak to nowotwór?

Nie, to łagodna zmiana naczyniowa. Nie przerzuca się, nie zagraża życiu, ale czasami wymaga leczenia.

Czy naczyniak może się sam wchłonąć?

Tak. Większość naczyniaków samoistnie zanika do 5.–10. roku życia, szczególnie jeśli są niewielkie i niepowikłane.

Co robić, jeśli naczyniak rośnie?

Skontaktuj się z pediatrą lub dermatologiem dziecięcym.
Szybki wzrost może wymagać leczenia — zwłaszcza w okolicach oka, ust czy krocza.

Jak wygląda leczenie naczyniaka?

Najczęściej stosuje się propranolol doustnie lub timolol miejscowo.
W niektórych przypadkach stosuje się sterydy, laser lub zabieg chirurgiczny.

Czy szczepienie może wywołać naczyniaka?

Nie. Naczyniaki nie mają związku przyczynowego ze szczepieniami — pojawiają się zwykle w tym samym czasie, ale niezależnie.

Źródła i publikacje, na których oparto artykuł

• Danarti R, Sulaiman M, Lukitaningsih E, Martien R, et al. Nanotechnology in Infantile Hemangioma Management. J Pediatr Pharmacol Ther. 2025;30(1):27–46.
• Chen Q, Zheng J, Bian Q. Cell Fate Regulation During the Development of Infantile Hemangioma. J Invest Dermatol. 2025;145:266–279.
• Chamli A, Aggarwal P, Jamil RT, Litaiem N. Hemangioma. StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan–.
• Leaute-Labreze C, Dumas de la Roque E, Hubiche T, Boralevi F, Thambo J-B, Taieb A. Propranolol for severe hemangiomas of infancy. N Engl J Med. 2008;358(24):2649–2651.
• Greenberger S, Bischoff J. Pathogenesis of infantile haemangioma. Br J Dermatol. 2013;169(1):12–19.
• Yuan SM, Lin H, Wang J. PHACE syndrome: clinical manifestations and management. Orphanet J Rare Dis. 2017;12:15.
• Itinteang T, Withers AH, Davis PF, Tan ST. Biology of infantile hemangioma. Front Surg. 2014;1:38.
• Wnioski i doświadczenia z praktyki klinicznej dr Michała Brożyny, specjalisty pediatrii i kardiologii dziecięcej.