Czy wysokie ciśnienie u dziecka to powód do niepokoju? Dowiedz się, jak mierzyć i interpretować wyniki

Wysokie ciśnienie tętnicze często kojarzy się z problemem zdrowotnym dorosłych, jednak coraz częściej diagnozuje się je także u dzieci. W moim gabinecie kardiologiczno-pediatrycznym Echo w Olsztynie często goszczą rodzice zaniepokojeni nieprawidłowymi – ich zdaniem – wynikami pomiarów ciśnienia tętniczego u swoich dzieci.
Nie raz zdarzyło się, że pozornie alarmujące wyniki były wynikiem drobnych błędów technicznych podczas pomiaru, które mogły znacząco wpłynąć na otrzymane wartości. To właśnie te sytuacje skłoniły mnie do napisania tego artykułu, aby pomóc rodzicom unikać takich błędów i lepiej rozumieć, co oznaczają wyniki pomiarów.

W tym artykule znajdziesz szczegółowe informacje na temat norm ciśnienia tętniczego u dzieci, prawidłowego sposobu pomiaru ciśnienia tętniczego oraz jaka jest interpretacja wyników pomiaru ciśnienia tętniczego . Mam nadzieję, że wiedza ta rozwieje wiele wątpliwości i pomoże zadbać o zdrowie Państwa pociech.

Czym jest ciśnienie tętnicze u dzieci i dlaczego warto je monitorować?

Ciśnienie tętnicze można porównać do nurtu rzeki i wody płynącej w jej korycie. Krew, podobnie jak woda w rzece, przemieszcza się w zamkniętym systemie naczyń krwionośnych – to one tworzą jej koryto. Ciśnienie tętnicze jest siłą, z jaką krew (woda) napiera na ściany tętnic (koryto rzeki), gdy serce pompuje ją do całego organizmu.

Jeśli nurt rzeki jest zbyt silny, woda może podmywać brzegi, powodować erozję i uszkodzenia – analogicznie, zbyt wysokie ciśnienie tętnicze (nadciśnienie) może uszkadzać ściany tętnic, prowadząc do poważnych problemów zdrowotnych. Z kolei zbyt słaby nurt utrudnia wodzie dotarcie do miejsc, które jej potrzebują – podobnie niskie ciśnienie tętnicze może ograniczać dopływ krwi do ważnych narządów.

Równowaga jest kluczowa – zarówno dla rzeki, jak i układu krwionośnego. Dlatego ważne jest, aby koryto (tętnice) było drożne, a nurt (ciśnienie krwi) odpowiedni do potrzeb organizmu. Regularne monitorowanie ciśnienia pomaga utrzymać tę harmonię i uniknąć „powodzi” lub „suszy” w naszym ciele.

Jakie są normy ciśnienia tętniczego u dzieci w różnym wieku i wzroście?

Normy ciśnienia tętniczego dla dzieci różnią się od tych przyjętych dla dorosłych, ponieważ zależą od wieku, wzrostu i płci. Dlatego, aby poprawnie ocenić wynik pomiaru, konieczne jest zmierzenie wzrostu dziecka i porównanie go z tabelą norm odpowiednią dla płci i wysokości.

Poniżej zamieszczam szczegółową tabelę norm ciśnienia tętniczego dla dzieci o wzroście od 100 cm do 190 cm. Dzięki niej, po wykonaniu pomiaru ciśnieniomierzem, łatwiej będzie określić, czy wynik mieści się w granicach prawidłowych wartości.

Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie tętnicze u dziecka i uniknąć błędów?

Nie zaskakują mnie sytuacje, kiedy nieprawidłowy wynik pomiaru ciśnienia wynika z nieprzestrzegania nawet podstawowych zasad prawidłowego pomiaru. Przykład? Rozbrykany dziesięciolatek, nagle oderwany od zabawy na rodzinnej imprezie u babci, bo wujkowie urządzili sobie konkurs na pomiary ciśnienia. „A może zmierzymy też jemu?” – pada propozycja. Wujkowie mają wyniki w normie, a dziecku wychodzi nadciśnienie tętnicze. I co? Nagle wszyscy zaniepokojeni, „I ups, po imprezie”.

Taki pomiar w żaden sposób nie oddaje rzeczywistego stanu zdrowia dziecka, a stres i sytuacja zaburzają wyniki. Dlatego tak ważne jest, by podejść do badania spokojnie i zgodnie z zasadami, które pozwolą uzyskać wiarygodne wartości. Dziecko, tak samo jak dorosły, potrzebuje odpowiednich warunków, by wynik był prawidłowy.

Przykłady z życia , interpretacja wyników czy to już jest nadciśnienie tętnicze u dziecka ?

Przykład dla dziecka 10-letniego

Załóżmy, że naszym dzieckiem jest 10-latek o wzroście 140 cm. Udało nam się go wyciszyć – po pięciu minutach spokoju wykonaliśmy podwójny pomiar ciśnienia, przestrzegając wszystkich zasad. Wynik?
RR 120/60 mmHg.

Analiza wyniku:

• Ciśnienie skurczowe (120 mmHg): wykracza poza górną granicę normy dla dziecka o tym wzroście, która wynosi 97–105 mmHg.
• Ciśnienie rozkurczowe (60 mmHg): prawidłowe, mieści się w granicach normy 57–70 mmHg.

Taki wynik sugeruje podwyższone ciśnienie skurczowe. Czy trzeba od razu się denerwować i zapisywać się do lekarza? Nie! Należy mierzyć ciśnienie przez następnych kilka dni, stosując się do zasad opisanych wcześniej.

Tabela 4-dniowych pomiarów ciśnienia tętniczego:

Jak liczyć średnie?

Średnia arytmetyczna to suma dwóch pomiarów podzielona przez dwa. Liczymy ją osobno dla ciśnienia skurczowego (SBP) i rozkurczowego (DBP).

Przykład obliczeń:

• Poniedziałek rano:
  • SBP (skurczowe): (102 mmHg + 103 mmHg) ÷ 2 = 103 mmHg
  • DBP (rozkurczowe): (65 mmHg + 66 mmHg) ÷ 2 = 66 mmHg
  • Średnia poranna = 103/66 mmHg
• Środa wieczorem:
  • SBP (skurczowe): (100 mmHg + 101 mmHg) ÷ 2 = 101 mmHg
  • DBP (rozkurczowe): (64 mmHg + 65 mmHg) ÷ 2 = 64 mmHg
  • Średnia wieczorna = 101/64 mmHg

Wnioski z pomiarów:

1. Ciśnienie skurczowe (SBP): Wszystkie poranne i wieczorne wartości mieszczą się w granicach normy (97–105 mmHg).
2. Ciśnienie rozkurczowe (DBP): Wszystkie wartości mieszczą się w normie (57–70 mmHg).

Wyniki są prawidłowe – radość w domu zapanowała. Od czasu do czasu można mierzyć ciśnienie kontrolnie, wracając do artykułu, gdyby wartości były nieprawidłowe.

Inny przykład dla tego samego dziecka :

Wnioski z drugiego przypadku:

1. Ciśnienie skurczowe (SBP): Wszystkie wartości przekraczają górną granicę normy (105 mmHg), wskazując na nadciśnienie tętnicze skurczowe.
2. Ciśnienie rozkurczowe (DBP): Większość wartości przekracza normę (70 mmHg), sugerując nadciśnienie tętnicze rozkurczowe.

W tym przypadku wyniki wskazują na utrwalone nadciśnienie tętnicze, które wymaga konsultacji z lekarzem pediatrą lub kardiologiem dziecięcym.

No ale 10 latek ma jeszcze 16-letniego brata (180 cm wzrostu)… Skoro brat młodszy ma w drugich pomiarach nadciśnienie to starszy też je ma bo ma te same wartości:

Dla 16-letniego chłopca o wzroście 180 cm normy ciśnienia tętniczego to:

• Ciśnienie skurczowe (SBP): 110–130 mmHg
• Ciśnienie rozkurczowe (DBP): 65–85 mmHg

Interpretacja wyników brata:

• Wyniki dla starszego brata (16 lat, 180 cm) nie wskazują na nadciśnienie. Są zgodne z normami dla jego wieku i wzrostu.
• Warto jednak monitorować ciśnienie w ramach rutynowych badań, szczególnie jeśli młodszy brat ma podwyższone wartości. Predyspozycje rodzinne mogą zwiększać ryzyko nadciśnienia w przyszłości.

Podsumowanie

Regularne monitorowanie ciśnienia tętniczego u dzieci to nie tylko kwestia kontroli zdrowia, ale także spokoju rodziców. Nie każdy podwyższony wynik to powód do paniki – często wynika on z drobnych błędów technicznych czy stresu u dziecka. Kluczowe jest przestrzeganie zasad prawidłowego pomiaru i spokojna analiza wyników.

Jeśli jednak wciąż coś budzi Twoje wątpliwości, zapraszam do mojego gabinetu kardiologiczno-pediatrycznego Echo w Olsztynie. Z doświadczenia wiem, jak ważne jest nie tylko prawidłowe badanie, ale też rozmowa, która rozwiewa rodzicielskie obawy.