Powikłania po anginie paciorkowcowej i szkarlatynie u dzieci – kiedy się pojawiają i jak je rozpoznać.

Angina to zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, które objawia się przede wszystkim silnym bólem gardła, utrudnionym przełykaniem, gorączką oraz powiększeniem węzłów chłonnych szyi. Choć przyczyną anginy mogą być różne drobnoustroje – wirusy, bakterie, a nawet grzyby – najczęściej mówi się o anginie paciorkowcowej, wywołanej przez Streptococcus pyogenes (paciorkowiec beta-hemolizujący grupy A). Stąd wśród wielu rodziców pokutuje przekonanie, że każda angina wymaga antybiotykoterapii, co nie jest prawdą. Owszem, w przypadku anginy stosuje się antybiotyki, ale ich podanie jest uzasadnione tylko w odpowiednio rozpoznanych zakażeniach bakteryjnych, np. anginie paciorkowcowej.

Co więcej, warto pamiętać, że aż 75% przypadków anginy paciorkowcowej ustępuje samoistnie, a po przebytej nieleczonej infekcji paciorkowiec może utrzymywać się w gardle przez kilka miesięcy, nie wywołując objawów anginy. Sytuacja ta jest typowa dla przedszkoli i szkół, gdzie większość dzieci może być nosicielami paciorkowca, co jednak nie oznacza, że wszystkie wymagają leczenia anginy.

Szkarlatyna (płonica) to również choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes, ale jej przebieg jest bardziej złożony, ponieważ bakteria ta wytwarza toksyny erytrogenne (paciorkowcowe egzotoksyny pirogenne). To właśnie te substancje powodują charakterystyczną drobnoplamistą wysypkę, która zaczyna się na tułowiu i rozprzestrzenia na całe ciało, a także „malinowy język”, czyli intensywne zaczerwienienie i obrzęk brodawek językowych.

W odróżnieniu od zwykłej anginy, w szkarlatynie obserwuje się też łuszczenie się skóry, zwłaszcza na dłoniach i stopach, które pojawia się w późniejszej fazie choroby. Mimo że szkarlatyna i angina paciorkowcowa mają wspólny patogen i podobne drogi zakażenia, różnią się mechanizmem wywoływania objawów – w szkarlatynie to toksyny bakteryjne są główną przyczyną wysypki i ogólnoustrojowych reakcji zapalnych.

Do początku XX wieku szkarlatyna była jedną z najbardziej śmiertelnych chorób zakaźnych dzieci i dorosłych, powodując ciężkie powikłania i wysoką śmiertelność. Na szczęście w dobie antybiotyków i nowoczesnej diagnostyki szkarlatyna i angina paciorkowcowa nie są już tak przerażające jak dawniej. Niemniej jednak, obie choroby wymagają właściwego leczenia anginy, aby uniknąć powikłań, takich jak gorączka reumatyczna, kłębuszkowe zapalenie nerek czy ropień okołomigdałkowy, oraz zminimalizować ryzyko nawrotów. .

Ten artykuł uzupełnia informacje o powikłaniach po anginie i szkarlatynie. Jeśli szukasz opisu objawów, różnic między tymi chorobami i sposobów zakażenia – zobacz mój tekst :
Szkarlatyna i angina u dorosłych i dzieci – różnice, objawy, zarażenie

Antybiotykoterapia w leczeniu anginy paciorkowcowej i szkarlatyny u dzieci.

Leczenie paciorkowcowego zapalenia gardła i szkarlatyny opiera się na antybiotykach beta-laktamowych, które skracają czas choroby i chronią przed powikłaniami, takimi jak gorączka reumatyczna czy zapalenie nerek.
Najczęściej stosuje się:

• penicylinę fenoksymetylową – lek pierwszego wyboru (10 dni terapii),
• amoksycylinę – preferowaną u dzieci ze względu na smak i dawkowanie,
• cefalosporyny I generacji – dla dzieci uczulonych na penicyliny.

Makrolidy (np. klarytromycyna, azytromycyna) stosuje się tylko przy potwierdzonej alergii na penicyliny, ze względu na ryzyko oporności.
Pełna 10-dniowa kuracja jest konieczna – przerwanie leczenia zbyt wcześnie zwiększa ryzyko nawrotu i powikłań.

Jak rozwijają się powikłania po szkarlatynie i anginie paciorkowcowej?

U większości dzieci choroba kończy się bez powikłań, ale niektóre infekcje paciorkowcowe mogą zostawić po sobie niechciany ślad. Gdy leczenie anginy zostaje przerwane zbyt wcześnie albo układ odpornościowy reaguje zbyt gwałtownie – pojawiają się powikłania, zarówno ropne, jak i immunologiczne. Dotyczy to szczególnie dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym.

W tym artykule opisałem ogólne mechanizmy i przyczyny powikłań po infekcji paciorkowcowej .
Szczegółowe informacje na temat poszczególnych powikłań znajdziecie Państwo w osobnych artykułach:

• Powikłania sercowe po anginie paciorkowcowej u dzieci – objawy, diagnostyka, leczenie i profilaktyka
• Powikłania neurologiczne anginy paciorkowcowej u dzieci – objawy zespołu PANDAS, pląsawica Sydenhama i inne
• Ropne powikłania szkarlatyny i anginy paciorkowcowej u dzieci
• Kłębuszkowe zapalenie nerek u dzieci jako powikłanie po anginie i szkarlatynie
• Ból stawów po anginie u dziecka – gorączka reumatyczna i zapalenie stawów.

Działanie paciorkowców i ich toksyn na dzieci.

Bakterie Streptococcus pyogenes produkują toksyny odpowiedzialne m.in. za wysypkę i gorączkę w przebiegu szkarlatyny (np. SpeA, SpeB, SpeC). U części dzieci mogą też wywołać zapalenia w różnych narządach.
Dodatkowo paciorkowce wytwarzają enzymy, takie jak hialuronidaza, które rozkładają tkankę łączną i ułatwiają bakteriom rozprzestrzenianie się. To może prowadzić do powikłań ropnych – takich jak ropień okołomigdałkowy czy zapalenie zatok.

Do oceny przebytych infekcji i ryzyka powikłań wykorzystujemy m.in. badania:

• ASO (antystreptolizyna O) – opisałem je dokładnie w artykule: „Co oznacza podwyższone ASO u dzieci?”,
• Anti-DNAza B – przeciwciała przydatne szczególnie przy podejrzeniu powikłań nerkowych, np. kłębuszkowego zapalenia nerek.

Reakcja organizmu, która szkodzi zamiast pomagać.

W niektórych przypadkach układ odpornościowy reaguje nadmiernie – rozpoznaje białka paciorkowca jako podobne do własnych i zaczyna atakować serce, stawy lub nerki.

W efekcie mogą się pojawić:

• gorączka reumatyczna – z zajęciem serca, stawów, układu nerwowego (np. pląsawica),
• popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek – z krwiomoczem, nadciśnieniem, obrzękami, czasem z niewydolnością nerek.

Co zwiększa ryzyko powikłań po anginie u dziecka?

Najczęściej problem wynika z niedoleczonej lub nierozpoznanej anginy paciorkowcowej. Do głównych czynników ryzyka powikłań po anginie u dzieci należą:

• zbyt krótka antybiotykoterapia – np. przerwanie leczenia po kilku dniach,
• nierozpoznane zakażenie paciorkowcowe – np. potraktowane jako infekcja wirusowa,
• osłabiona odporność – u dzieci niedożywionych, przewlekle chorych,
• złe warunki sanitarne – sprzyjające częstym reinfekcjom paciorkowcowym,
• uwarunkowania genetyczne – niektóre dzieci mają większą skłonność do reakcji autoimmunologicznych po infekcji, zwłaszcza jeśli w rodzinie występowały powikłania po anginie lub choroby reumatyczne. . Jak długo trwa angina lub szkarlatyna u dzieci?

Angina paciorkowcowa i szkarlatyna (czyli płonica) zwykle trwają od 7 do 10 dni. Objawy, takie jak gorączka, ból gardła i powiększone węzły chłonne, ustępują zazwyczaj w ciągu 2–3 dni od rozpoczęcia antybiotykoterapii.
Jednak samo ustąpienie objawów nie oznacza końca ryzyka – paciorkowce mogą pozostawić po sobie groźne powikłania.
Dlatego tak ważne jest dokończenie pełnego leczenia antybiotykiem, nawet jeśli dziecko wygląda już na zdrowe.

Kiedy u dziecka rozwijają się powikłania po anginie paciorkowcowej lub płonicy?

W zależności od mechanizmu, powikłania mogą wystąpić w różnym czasie – od kilku godzin do kilku tygodni po infekcji.
W tej sekcji wyjaśniam, jakie typy powikłań mogą się pojawić, kiedy występują i jakie objawy powinny zaniepokoić rodzica.

Powikłania ropne – od 5 do 14 dni po zakażeniu.

Jeśli infekcja nie zostanie skutecznie wyleczona, bakterie mogą szerzyć się w okolicznych tkankach.
Skutkiem tego może być ropień okołomigdałkowy, zapalenie ucha środkowego, zatok lub nawet płuc.

Przykład: ropień okołomigdałkowy objawia się silnym bólem gardła, trudnością w połykaniu, jednostronnym powiększeniem migdałka i charakterystyczną asymetrią gardła.

Powikłania toksyczne – od 24 do 48 godzin po zakażeniu.

Niektóre szczepy paciorkowców wytwarzają egzotoksyny (np. SpeA, SpeB), które wywołują gwałtowną reakcję zapalną organizmu.
Może dojść do tzw. zespołu wstrząsu toksycznego – rzadkiego, ale bardzo groźnego stanu związanego z szybkim spadkiem ciśnienia, niewydolnością wielonarządową i ryzykiem zgonu.

Powikłania posocznicowe – już w pierwszych dniach infekcji.

Paciorkowce mogą przedostać się do krwi i wywołać sepsę, czyli uogólnioną reakcję zapalną.
Powikłania te rozwijają się zwykle w pierwszych 2–5 dniach infekcji i mogą postępować bardzo szybko.

Przykład: posocznica paciorkowcowa, w której pojawia się wysoka gorączka, bladość, przyspieszone tętno, senność, a także objawy niewydolności narządowej.
Czasem rozwija się też zapalenie wsierdzia, które może prowadzić do uszkodzenia zastawek serca.

Powikłania odczynowe – 1 do 4 tygodni po zakażeniu.

Choć paciorkowce zostały wyeliminowane, układ odpornościowy może nadal utrzymywać stan zapalny, szczególnie w obrębie stawów.
W odróżnieniu od gorączki reumatycznej, zmiany te nie powodują trwałych uszkodzeń.

Przykład: popaciorkowcowe reaktywne zapalenie stawów, które może powodować bóle, sztywność i obrzęki, zwłaszcza w mniejszych stawach.

Powikłania autoimmunologiczne – 3 do 6 tygodni po zakażeniu.

Najgroźniejsze powikłania rozwijają się na skutek „błędnej tożsamości immunologicznej” – organizm zaczyna mylić własne tkanki z białkami paciorkowca (głównie białkiem M).

Przykłady:

• Gorączka reumatyczna – uszkodzenie zastawek serca, bóle i zapalenie stawów, a także objawy neurologiczne (pląsawica Sydenhama),
• Popaciorkowcowe zapalenie nerek – obecność krwi i białka w moczu, obrzęki twarzy, podwyższone ciśnienie.

Podsumowanie – kiedy występują powikłania u dzieci?

Ropne powikłania anginy paciorkowcowej i szkarlatyny u dzieci.

Angina paciorkowcowa i szkarlatyna zazwyczaj ustępują po leczeniu, ale mogą prowadzić do ropnych powikłań miejscowych.
U dzieci najczęstsze to ropień okołomigdałkowy, ropień zagardłowy, zapalenie ucha środkowego, zatok, oraz rzadziej – płuc.

Ropień okołomigdałkowy – objawy i leczenie dzieci.

Powstaje wokół migdałków, objawia się silnym bólem gardła, trudnością w połykaniu, szczękościskiem i gorączką. Charakterystyczna jest asymetria gardła i ślinotok.
Wymaga nacięcia ropnia i antybiotyków, czasem hospitalizacji.

Ropień zagardłowy – powikłanie zagrażające życiu dziecka.

Częściej występuje u małych dzieci. Objawy to: duszność, ból szyi, zmiana głosu, stridor.
Wymaga szybkiej diagnostyki (TK, USG) i często zabiegu chirurgicznego.

Objawy takie jak duszność, stridor zawsze wymagają szybkiej reakcji. W artykule „Duszność u dzieci „wyjaśniam, na co szczególnie zwrócić uwagę.

Zapalenie ucha środkowego i zatok po anginie u dziecka.

• Zapalenie ucha: ból, gorączka, pogorszenie słuchu, możliwy wyciek.
• Zapalenie zatok: ból głowy, ropna wydzielina z nosa, nasilone objawy rano.

Leczenie: antybiotyki, leki obkurczające, czasem punkcja zatok.

Zapalenie płuc – rzadkie, ale groźne.

Występuje najczęściej u dzieci z obniżoną odpornością. Objawy: gorączka, kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej.
Kluczowe w diagnostyce jest USG płuc, które pozwala szybko i precyzyjnie ocenić zmiany zapalne, również wtedy, gdy zdjęcie RTG może nie dawać jednoznacznych odpowiedzi. W artykule „USG płuc w diagnostyce mykoplazmy u dzieci” opisuję, w jakich przypadkach to badanie sprawdza się najlepiej i jak wygląda jego przebieg u dzieci.
Leczenie: antybiotyki, hospitalizacja, w razie potrzeby bronchoskopia.

Ropne powikłania wymagają szybkiego rozpoznania i leczenia.
Każdy przypadek silnego bólu gardła, asymetrii migdałków lub duszności po anginie u dziecka wymaga pilnej oceny lekarskiej.

Najgroźniejsze dla dzieci ropne powikłania anginy paciorkowcowej i szkarlatyny – sepsa, STSS, zapalenie wsierdzia

W rzadkich przypadkach angina paciorkowcowa lub szkarlatyna mogą prowadzić do ciężkich powikłań zagrażających życiu, takich jak posocznica, zespół wstrząsu toksycznego czy zapalenie wsierdzia.
Najczęściej dotyczą one dzieci z obniżoną odpornością – w tym pierwotnymi lub wtórnymi niedoborami odporności. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule „Niedobory odporności u dzieci – jak je rozpoznać i kiedy podejrzewać?”.
Wymagają one natychmiastowej diagnostyki i intensywnego leczenia.

Posocznica paciorkowcowa – groźna sepsa u dzieci.

Sepsa rozwija się, gdy paciorkowce przedostają się do krwi. Objawia się nagłym pogorszeniem stanu ogólnego, wysoką gorączką, spadkiem ciśnienia i zaburzeniami świadomości.
Wymaga pilnego leczenia antybiotykami i hospitalizacji czasami na OIOM-ie.

Paciorkowcowy zespół wstrząsu toksycznego – STSS.

To rzadkie, ale śmiertelne powikłanie spowodowane przez toksyny paciorkowców. Objawia się gwałtownym spadkiem ciśnienia, wysypką szkarlatynopodobną i niewydolnością narządów.
Leczenie musi być wdrożone natychmiast – obejmuje intensywną terapię i wsparcie oddechowe.

Zapalenie wsierdzia -ropne powikłania kardiologiczne u dzieci po infekcji paciorkowcowej.

Jednym z najgroźniejszych powikłań paciorkowcowych u dzieci może być zapalenie wsierdzia.
Dotyczy to zwłaszcza dzieci z:

• wrodzonymi wadami serca,
• osłabioną odpornością,
• po operacjach kardiochirurgicznych.

Zapalenie wsierdzia – objawy i diagnostyka.

Choroba może zaczynać się niespecyficznie: gorączką, osłabieniem, spadkiem masy ciała.
W zaawansowanych przypadkach pojawiają się objawy neurologiczne (np. niedowłady, zaburzenia mowy) i powikłania zakrzepowo-zatorowe.

Rozpoznanie opiera się na:

• posiewach krwi,
• echokardiografii, która pokazuje zmiany zapalne na zastawkach (wegetacje).

Leczenie i rokowanie.

Wymaga długotrwałej antybiotykoterapii dożylnej.
W ciężkich przypadkach konieczna jest operacja serca.
Nieleczone zapalenie wsierdzia może prowadzić do niewydolności serca i groźnych powikłań zatorowych, dlatego ważne jest szybkie rozpoznanie i leczenie.

Więcej o innych powikłaniach serca po infekcji paciorkowcowej przeczytasz w artykule:
„Powikłania sercowe po anginie paciorkowcowej u dzieci – objawy, diagnostyka, leczenie i profilaktyka zapalenia serca.”

Powikłania immunologiczne po paciorkowcowym zapaleniu gardła u dzieci.

Czasami po przebytej anginie lub szkarlatynie układ odpornościowy dziecka zaczyna atakować własne tkanki – serce, stawy, nerki czy mózg.
To reakcje autoimmunologiczne, które mogą prowadzić do groźnych powikłań, do których należą: gorączka reumatyczna, zapalenie kłębuszków nerkowych i powikłania neurologiczne.

Gorączka reumatyczna – uszkodzenie serca i stawów.

Gorączka reumatyczna – uszkodzenie serca i stawów.
Pojawia się kilka tygodni po zakażeniu. Dziecko może skarżyć się na ból stawów, gorączkę, osłabienie.
W cięższych przypadkach rozwija się zapalenie serca, a także pląsawica – mimowolne ruchy ciała.
Rozpoznanie opiera się na kryteriach klinicznych, badaniach krwi i echokardiografii. Należy pamiętać, że objawy kardiologiczne po przebytym zakażeniu nie zawsze muszą świadczyć o gorączce reumatycznej – podobne powikłania mogą wystąpić także po grypie lub ospie wietrznej. Szczegółowo omawiam to w artykułach o powikłaniach po grypie i po ospie wietrznej u dzieci.
Leczenie obejmuje antybiotyki i leki przeciwzapalne.
Więcej na ten temat w artykule: Ból stawów po anginie u dziecka – gorączka reumatyczna i zapalenie stawów

Popaciorkowcowe zapalenie nerek – co powinno zaniepokoić?:

Ten typ powikłania może objawiać się obrzękami twarzy, krwiomoczem, nadciśnieniem.
W niektórych przypadkach mocz może przybrać kolor krwisty lub przypominający Coca-Colę – to objaw tzw. krwinkomoczu. Więcej o tym, jak interpretować zmiany barwy moczu u dziecka, piszę w artykule „Co oznacza dziwny kolor i zapach moczu u dziecka?.
W badaniu moczu widoczny jest białkomocz, który może być jednym z pierwszych objawów choroby nerek.
Kluczowe są badania laboratoryjne i ocena funkcji nerek. Leczenie opiera się na kontroli ciśnienia i odpowiedniej diecie. W ciężkich przypadkach konieczne jest leczenie specjalistyczne.

Szczegóły znajdziesz w artykule:
Kłębuszkowe zapalenie nerek u dzieci jako powikłanie po anginie i szkarlatynie

Zespół PANDAS – zmiana zachowania po infekcji.

Niektóre dzieci po anginie paciorkowcowej nagle zaczynają mieć tiki, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne i trudności w koncentracji.
Istnieją hipotezy, że u części pacjentów objawy te mogą mieć związek z reakcją autoimmunologiczną – organizm wytwarza przeciwciała, które mogą oddziaływać na struktury mózgu, szczególnie jądra podstawne. Taki mechanizm bywa łączony z zespołem PANDAS (ang. Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated with Streptococcal infections), choć aktualnie brakuje jednoznacznych dowodów naukowych potwierdzających bezpośrednią zależność.
Leczenie obejmuje antybiotykoterapię, terapię psychologiczną, a w wybranych przypadkach – leczenie immunomodulujące.

Więcej informacji:
Powikłania neurologiczne anginy paciorkowcowej u dzieci – objawy zespołu PANDAS, pląsawica Sydenhama i inne

Objawy powikłań po szkarlatynie i anginie paciorkowcowej u dzieci – kiedy zgłosić się do lekarza?

Po przebyciu anginy paciorkowcowej lub szkarlatyny (płonicy) należy uważnie obserwować dziecko przez kilka tygodni.
Niektóre powikłania rozwijają się z opóźnieniem i mogą objawiać się niespecyficznie.
Warto znać symptomy, które powinny wzbudzić niepokój rodziców i skłonić do kontaktu z lekarzem.

Każdy z tych objawów może oznaczać rozwój groźnych powikłań po zakażeniu paciorkowcowym – dlatego nie należy ich bagatelizować. .

Jak uniknąć powikłań szkarlatyny i anginy paciorkowcowej – profilaktyka i wskazówki.

Ryzyko powikłań po anginie paciorkowcowej i szkarlatynie można znacznie zmniejszyć dzięki odpowiedniemu leczeniu i dbałości o odporność dziecka.
Najważniejsze jest szybkie rozpoczęcie antybiotykoterapii i jej pełne przeprowadzenie – nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej.

Dlaczego pełna terapia antybiotykowa anginy u dzieci jest ważna?

• Angina paciorkowcowa wymaga 10-dniowej antybiotykoterapii – skrócenie leczenia zwiększa ryzyko nawrotów i groźnych powikłań, takich jak gorączka reumatyczna, ropień okołomigdałkowy czy zapalenie nerek.
• Przerywanie leczenia sprzyja nosicielstwu bakterii i zarażaniu innych dzieci, zwłaszcza w wieku przedszkolnym i szkolnym.
• U dzieci uczulonych na penicyliny stosuje się inne skuteczne antybiotyki, również przez pełny czas zalecony przez lekarza.

Co jeszcze zmniejsza ryzyko powikłań popaciorkowcowych?

• Szybka reakcja na objawy takie jak silny ból gardła, gorączka czy trudności z połykaniem.
• Dbałość o odporność dziecka – prawidłowa dieta, sen i higiena.
• Regularna kontrola zdrowia po infekcji – m.in. badanie moczu, echo serca czy oznaczenie ASO, a szczególnie u dzieci które mogą prezentować objawy, wymienione w powyższej tabelce

Znaczenie higieny i odporności dziecka w zapobieganiu zakażeniom paciorkowcowym.

Paciorkowce przenoszą się drogą kropelkową, dlatego tak ważne jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny: mycie rąk, dezynfekcja przedmiotów codziennego użytku i unikanie kontaktu z chorymi.
Równie istotne jest wzmacnianie odporności – zdrowa dieta, sen i aktywność fizyczna pomagają organizmowi skuteczniej bronić się przed infekcjami.

W przypadku częstych angin warto wykonać badanie w kierunku nosicielstwa paciorkowców.
U dzieci kluczowa jest też edukacja: zasłanianie ust podczas kichania i kaszlu, niedzielenie się sztućcami i kubkami.

Profilaktyka, pełne leczenie i szybka reakcja na objawy pozwalają znacząco ograniczyć ryzyko powikłań po anginie paciorkowcowej i szkarlatynie.

Badania kontrolne po szkarlatynie i anginie paciorkowcowej u dziecka – co warto sprawdzić.

Po infekcji paciorkowcowej warto wykonać podstawowe badania kontrolne, aby upewnić się, że nie doszło do powikłań serca, nerek lub układu odpornościowego.
Niektóre z nich mogą ujawnić się dopiero po kilku tygodniach.

Kiedy warto oznaczyć ASO?

Badanie ASO (antystreptolizyna O) pokazuje, czy organizm wytworzył przeciwciała przeciw paciorkowcom.
Jego podwyższony poziom nie zawsze świadczy o chorobie – u dzieci z przedszkoli ASO może być stale wysokie. Liczy się kontekst kliniczny i inne objawy.

Więcej na temat znaczenia tego badania ,interpretacji wyniku i czy warto je wykonać znajdziecie Państwo w artykule

Co oznacza podwyższone ASO u dzieci? Przyczyny, interpretacja i kiedy się martwić.

Badanie moczu – dlaczego warto?

Proste badanie moczu pomaga wykryć zmiany typowe dla powikłań nerkowych – białkomocz, krwiomocz, wałeczki.
Jest szczególnie ważne po szkarlatynie, gdy podejrzewamy popaciorkowcowe zapalenie nerek.

Sprawdź szczegóły w artykule:
Badanie ogólne moczu i testy paskowe u dzieci – analiza, normy i interpretacja

Kiedy wykonać EKG lub echo serca?

Jeśli dziecko ma kołatania serca, duszność, bóle w klatce piersiowej lub silne osłabienie – warto wykonać EKG i echo serca.
Umożliwia to wczesne wykrycie zapalenia mięśnia sercowego lub zapalenia wsierdzia.

W przypadku kaszlu po infekcji paciorkowcowej polecam też USG płuc – bezpieczne i dokładne badanie, które wykonuję w moim gabinecie. Alternatywą może być klasyczne RTG.

Najczęstsze pytania rodziców (FAQ)

Jakie są objawy anginy bakteryjnej i jak ją odróżnić od wirusowej?

Angina bakteryjna zwykle objawia się wysoką gorączką, silnym bólem gardła i białym nalotem na migdałkach.
W anginie wirusowej częściej występują katar i kaszel.

Czy objawy szkarlatyny u dzieci różnią się od tych u dorosłych?

Tak – u dzieci częściej występuje wysypka, malinowy język i obrzęk węzłów chłonnych szyjnych przednich.
U dorosłych przebieg bywa łagodniejszy.

Jakie badania warto wykonać po przebytej infekcji?

Zaleca się:

• badanie ASO,
• EKG,
• echo serca,
• ogólne badanie moczu.

Więcej w artykułach:

• Co oznacza podwyższone ASO u dzieci?
• Badanie ogólne moczu u dzieci – analiza, normy i interpretacja

Czy trzeba się martwić, jeśli dziecko często choruje na zapalenie gardła i migdałków?

Tak, zwłaszcza jeśli pojawiają się nawracające objawy lub nietypowe dolegliwości (np. tiki nerwowe, zaburzenia zachowania, silny ból gardła, ból podczas połykania).
Warto wtedy skonsultować się z lekarzem.

Jak długo po anginie mogą pojawić się powikłania?

W zależności od typu powikłania – od kilku dni (ropne) do kilku tygodni (autoimmunologiczne).
Zdarza się, że objawy pojawiają się nawet 7 dni po ustąpieniu dolegliwości pierwotnych.

Co zwiększa ryzyko powikłań po anginie paciorkowcowej u dzieci?

• Niepełna antybiotykoterapia
• Obniżona odporność
• Częste infekcje
• Zaniedbanie diagnostyki po przebytej chorobie

Jakie powikłania autoimmunologiczne mogą wystąpić u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym?

Najczęstsze to:

• gorączka reumatyczna,
• zapalenie nerek,
• pląsawica Sydenhama,
• powikłania ropne (np. zapalenie ucha, ropień okołomigdałkowy).

Jak odróżnić objawy choroby zakaźnej od reakcji alergicznej u dziecka?

W chorobach zakaźnych (np. szkarlatynie) występują:

• gorączka,
• wysypka,
• ból gardła,
• powiększenie węzłów chłonnych.

W alergii typowe są:

• świąd,
• pokrzywka,
• brak gorączki.

Czy dzieci w wieku szkolnym są bardziej narażone na zakażenia paciorkowcowe?

Tak – dzieci w wieku szkolnym częściej mają kontakt z rówieśnikami, co sprzyja przenoszeniu paciorkowców drogą kropelkową, zwłaszcza w zatłoczonych pomieszczeniach.

Co to znaczy, że zakażenie paciorkowcowe może rozwijać się od 12 godzin do 4 dni?

Oznacza to, że po kontakcie z osobą chorą objawy choroby mogą pojawić się już po 12 godzinach, ale czasem rozwijają się dopiero po kilku dniach.

Dlaczego należy leczyć anginę paciorkowcową u dzieci, nawet jeśli objawy ustąpiły?

Bo paciorkowce mogą nadal pozostawać w organizmie.
Nieleczona lub niedoleczona infekcja może prowadzić do powikłań immunologicznych i ropnych, np. gorączki reumatycznej, zapalenia nerek lub ropnia okołomigdałkowego.