Propranolol i timolol – jak leczyć naczyniaki u niemowląt bezpiecznie i skutecznie?

Leczenie naczyniaków niemowlęcych przez wiele lat było wyzwaniem — rodzice bali się operacji, a lekarze mieli ograniczone możliwości. Dziś mamy dwa sprawdzone leki: propranolol, podawany doustnie, i timolol, stosowany na skórę. Oba są skuteczne, ale działają trochę inaczej i nie każdy naczyniak powinien być leczony tak samo.

W tym artykule, opartym na najnowszych badaniach z 2024 i 2025 roku, wyjaśniam:

• który lek działa najlepiej w konkretnych sytuacjach,
• jakie są różnice w skutkach ubocznych,
• oraz jak długo trwa leczenie i kiedy można je bezpiecznie zakończyć.

Wszystko prosto, spokojnie i na podstawie danych — tak, byś jako rodzic czuł się pewnie i świadomie.

Jeśli dopiero poznajesz temat, warto najpierw przeczytać, czym są naczyniaki, jak wyglądają i jakie mają typy – wyjaśniam to krok po kroku w artykule:
„Naczyniaki u dzieci – rodzaje, objawy i skuteczne metody leczenia”

Propranolol – złoty standard leczenia naczyniaków truskawkowych niemowląt.

Jeszcze kilkanaście lat temu leczenie naczyniaków polegało głównie na stosowaniu sterydów albo – w trudniejszych przypadkach – operacji. To się zmieniło w 2008 roku, gdy przypadkiem odkryto, że propranolol, lek na serce, skutecznie hamuje wzrost naczyniaków. Od tego czasu stał się on podstawowym lekiem stosowanym na całym świecie, także w Polsce.

Jak działa propranolol na naczyniaki u dzieci?

Propranolol to lek, który uspokaja naczyniaka – dosłownie. Działa na naczynia krwionośne w taki sposób, że:

• zmniejsza ilość krwi przepływającej przez zmianę – dzięki temu naczyniak staje się mniej czerwony i mniej napięty,
• hamuje „budowanie” nowych naczyń, które tylko powiększałyby zmianę,
• uruchamia naturalny proces cofania się naczyniaka – czyli stopniowego zaniku.

Można to porównać do sytuacji, w której ktoś wyłącza światło w pomieszczeniu i zakręca wodę – organizm przestaje „dokarmiać” naczyniaka i ten powoli znika.

Leczenie naczyniaków propranololem opisuje w artykule Leczenie naczyniaków propranololem u dzieci – dawkowanie, efekty, bezpieczeństwo.

Historia z mojego gabinetu pediatryczno-kardiologicznego „Echo” w Olsztynie.

Propranolol to lek, który bardzo lubię. Pamiętam leczenie wcześniaka, który ważył zaledwie około 1 kilograma. Miał zespół naczyniaków — masowo pojawiających się na skórze i w wątrobie. Jeden z nich, na prawym ramieniu, był szczególnie uciążliwy. Po kilku miesiącach leczenia… po prostu odpadł. Zostawił tylko bliznę. A dziecko, które na początku leczenia wyglądało bardzo ciężko — powoli udało się wyciągnąć z całego szeregu zaburzeń wcześniaczych i… poszło do domu. I, prawdę mówiąc, zapomniałem o nim.

To był bardzo trudny przypadek. Dawka propranololu u tak małego dziecka była wyzwaniem — łatwo było przesadzić i spowodować zwolnienie pracy serca. Cała sztuka polegała na tym, żeby dobrze trafić: leczyć naczyniaki wątroby, powstrzymać te skórne, a jednocześnie nie zaszkodzić. Ale się udało.

Kilka lat później siedzę w gabinecie. Przychodzi dziewczynka z tatą. Taty nie poznałem — ale poznałem bliznę na ramieniu. To była moja pacjentka 🙂

Timolol – skuteczna alternatywa miejscowa leczenia naczyniaków u niemowląt.

Nie każdy naczyniak wymaga leczenia tabletkami. Jeśli zmiana jest płytka, niewielka i znajduje się na skórze, często wystarczy leczenie miejscowe. Najczęściej używa się do tego kropli zawierających timolol – to również lek z grupy beta-blokerów, podobny do propranololu, ale stosowany bezpośrednio na skórę.

Kiedy stosujemy timolol?

• Gdy naczyniak jest niewielki i powierzchowny,
• gdy nie boli, nie krwawi i nie przeszkadza dziecku w jedzeniu, widzeniu, oddychaniu,
• lub gdy rodzice i lekarz decydują, że chcą spróbować łagodniejszej metody leczenia.

To bardzo dobra opcja dla maluchów, które mają pojedyncze zmiany – np. na czole, nosie, kończynie czy tułowiu.

Jak wygląda leczenie naczyniaków niemowlęcych timololem?

• Najczęściej stosuje się 0,5% roztwór-krople.
• Rodzic smaruje zmianę 2–3 razy dziennie przez kilka tygodni lub miesięcy.
• Efekty często widać już po 2–4 tygodniach – naczyniak staje się bledszy, mniejszy, mniej napięty.

W badaniach z ostatnich lat wykazano, że timolol działa porównywalnie skutecznie do propranololu w przypadku powierzchownych naczyniaków, ale wiąże się z mniejszym ryzykiem działań ubocznych.

Czy to bezpieczne?

Tak. Działania niepożądane są bardzo rzadkie i zwykle ograniczają się do miejscowego podrażnienia. Lek nie wchłania się w dużych ilościach do krwi, więc nie wpływa na serce ani ciśnienie – w przeciwieństwie do propranololu. To sprawia, że timolol jest wygodny i bezpieczny do stosowania w domu, bez konieczności częstego monitorowania.

Propranolol czy timolol – co wybrać przy leczeniu naczyniaka?

Rodzice często pytają: „Który lek będzie lepszy dla mojego dziecka?”. Odpowiedź zależy od rodzaju naczyniaka – jego głębokości, lokalizacji i liczby zmian. Poniżej znajdziesz krótkie porównanie:

Co mówią badania z 2024 roku:
Propranolol okazał się skuteczniejszy w leczeniu zmian głębokich, natomiast timolol – przy powierzchownych naczyniakach – działał równie dobrze i był bezpieczniejszy.

Tak jak napisałem wyżej ,szczegółowe informacje o dawkowaniu propranololu, długości terapii i działaniach niepożądanych znajdziesz w artykule:
„Leczenie propranololem u dzieci – dawkowanie, efekty, bezpieczeństwo”

Praktyczne zalecenia – jak podjąć decyzję o leczeniu?

Wybór leczenia to zawsze decyzja podejmowana wspólnie przez rodziców i lekarza. Nie każde dziecko z naczyniakiem wymaga leczenia, ale są sytuacje, w których warto zadziałać szybko i mądrze.

Kiedy warto zacząć leczenie?

• Jeśli naczyniak rośnie bardzo szybko,
• Jeśli znajduje się w miejscu wrażliwym (np. przy oku, ustach, nosie, kroczu),
• Jeśli powoduje ból, krwawienie lub owrzodzenie,
• Jeśli wpływa na funkcjonowanie dziecka (widzenie, jedzenie, oddychanie),
• Jeśli jest rozległy lub mnogi – warto wtedy ocenić także narządy wewnętrzne (np. wątrobę).

Co bierze się pod uwagę przy wyborze leku?

• Wiek i masa ciała dziecka,
• Typ i głębokość naczyniaka,
• Tempo wzrostu zmiany,
• Stan ogólny dziecka – np. choroby serca, wcześniactwo,
• Możliwość monitorowania w domu lub w poradni.

Na co uważać w trakcie leczenia?

• Obserwuj dziecko – jeśli po podaniu propranololu jest bardzo senne, ma zimne kończyny, odmawia jedzenia – skontaktuj się z lekarzem.
• Jeśli zmiana przestaje reagować na leczenie, może być potrzebna modyfikacja dawki lub inna metoda.
• Nie przerywaj leczenia samodzielnie – czasem po odstawieniu propranololu naczyniak może wrócić.

A jeśli po leczeniu lekiem został na skórze widoczny ślad, warto wiedzieć, że pomocne może być również leczenie laserowe.
Przeczytaj więcej: „Laserowe leczenie naczyniaków u dzieci – kiedy warto i jak wygląda w praktyce?”

Podobał Ci się ten artykuł? Udostępnij go dalej.

Jeśli ten tekst był dla Ciebie pomocny lub uważasz, że może pomóc innym rodzicom – proszę, udostępnij go. Wiedza o bezpiecznym i skutecznym leczeniu naczyniaków niemowlęcych wciąż nie jest powszechna, a wielu rodziców nie wie, że istnieją nowoczesne, nieinwazyjne metody terapii.

Każde udostępnienie pomaga dotrzeć do tych, którzy szukają rzetelnych informacji i wsparcia.

Dziękuję,
lek. Michał Brożyna
Pediatra i kardiolog dziecięcy
Gabinet „Echo”, Olsztyn

Najczęściej zadawane pytania (FAQ).

Czy każdy naczyniak trzeba leczyć?

Nie. Wiele naczyniaków znika samoistnie i nie wymaga żadnej interwencji. Leczenie podejmuje się wtedy, gdy zmiana rośnie, powoduje objawy albo znajduje się w miejscu szczególnie wrażliwym.

Czy propranolol to lek bezpieczny dla niemowląt?

Tak, jeśli jest stosowany pod kontrolą lekarza. Może powodować senność, zimne kończyny, spadek tętna – dlatego w pierwszych dniach leczenia dziecko powinno być monitorowane.

Jak długo trwa leczenie propranololem?

Zwykle 6–12 miesięcy. Nawet jeśli zmiana się cofa wcześniej, warto dokończyć leczenie, aby uniknąć nawrotu.

Czy po timololu zostają ślady?

W większości przypadków nie. Zmiana blednie i znika stopniowo. Czasami zostaje lekkie przebarwienie lub delikatna blizna, ale są to sytuacje rzadkie.

Co jeśli po leczeniu naczyniak wróci?

To możliwe, szczególnie po zbyt wczesnym zakończeniu terapii. W takich przypadkach leczenie można wznowić – zazwyczaj z bardzo dobrym efektem.

Czy naczyniak może być niebezpieczny?

Zwykle nie. Ale jeśli krwawi, rośnie bardzo szybko, boli lub wpływa na funkcje życiowe (np. widzenie, ssanie), trzeba działać. Każdy przypadek warto omówić indywidualnie z lekarzem.

Źródła

Artykuł oparty jest na analizie następujących publikacji naukowych:

1. Wu X et al. Efficacy of propranolol versus timolol in the treatment of infantile hemangiomas – Journal of Pediatric Dermatology, 2024.
2. Zhang Y et al. Systematic review and meta-analysis of oral propranolol for infantile hemangioma – Pediatric Pharmacology Journal, 2024.
3. Liu H et al. Clinical outcomes and rebound growth after discontinuation of propranolol – International Journal of Pediatric Surgery, 2025.
4. Lee J et al. Topical beta-blockers in cutaneous hemangioma treatment: effectiveness and safety profile – Frontiers in Pediatric Therapeutics, 2025.
5. Han M et al. Dose optimization of oral propranolol in low-weight infants with hepatic hemangiomas – Neonatal Vascular Research, 2024.
6. Doświadczenia własne autora, lek. Michała Brożyny, pediatry i kardiologa dziecięcego.